IUI viết tắt intrauterine insemination là một trong những phương pháp điều trị hiếm muộn khá phổ biến, được áp dụng để làm tăng khả năng thụ thai ở các cặp vợ chồng. Vậy IUI là gì và kỹ thuật này được thực hiện ra sao?
Phương pháp IUI là gì?
IUI là tên viết tắt của phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung – một loại thụ tinh nhân tạo để giúp làm tăng khả năng thụ thai. Phương pháp được tiến hành bằng cách chọn lọc tinh trùng khỏe nhất của người chồng, sau đó bơm vào buồng tử cung của người vợ ở thời điểm rụng trứng.
Bác sĩ dùng một ống thông nhỏ, đưa một số lượng tinh trùng đã được lọc rửa, chọn lọc qua cổ tử cung và bơm trực tiếp vào buồng tử cung, với nguyên tắc cơ bản là làm tăng số lượng tinh trùng di động đến đoạn xa vòi trứng, nơi mà tinh trùng và trứng gặp nhau và có thể thụ thai
Nguyên tắc cơ bản của phương pháp này chính là giúp làm tăng số lượng tinh trùng di động đến đoạn xa vòi trứng, nơi mà tinh trùng và trứng gặp nhau để có thể thụ tinh.
Những cặp đôi nào có thể áp dụng phương pháp IUI
Để có thể thực hiện phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung thành công. Tinh trùng của người chồng phải nằm trong giới hạn cho phép. Người phụ nữ phải có buồng trứng đang hoạt động, hoặc tối thiểu phải còn một ống dẫn trứng không bị tắc. Những phụ nữ đã thực hiện thắt ống dẫn trứngsẽ không thể áp dụng được phương pháp này.
Trong các trường hợp khám và điều trị hiếm muộn, nhóm bệnh nhân hiếm muộn do không rõ lý do thường được chỉ định thực hiện phương pháp IUI. Ngoài ra, bơm tinh trùng vào tử cung cũng được áp dụng cho những trường hợp:
- Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung nhẹ.
- Tinh trùng người nam yếu hoặc ít.
- Nam giới có kháng thể kháng tinh trùng hoặc nữ giới có kháng thể kháng tinh trùng đóng tại tử cung.
- Các trường hợp phối hợp phương pháp IUI sau điều trị rối loạn phóng noãn.
- Tinh trùng chồng yếu nhẹ về số lượng và chất lượng, kháng thể kháng tinh trùng.
- Vô sinh do bất thường ở cổ tử cung.
- Dính nhẹ vùng chậu.
- Vô sinh không rõ nguyên nhân.
Các bước khi tiến hành IUI
Quy trình bơm tinh trùng vào tử cung gồm 3 bước chính. Cụ thể:
Bước 1: Kích thích buồng trứng
Kích thích buồng trứng có thể làm tăng tỷ lệ thành công của phương pháp IUI. Mục đích của phương pháp này là nhằm tạo sự phát triển 3 hoặc 4 nang noãn trưởng thành và có chứa noãn có khả năng thụ tinh. Đồng thời, cũng giúp chuẩn bị nội mạc tử cung cho sự làm tổ của phôi thai.
Để thực hiện kích thích buồng trứng, vào ngày thứ 2 của chu kỳ kinh nguyệt, bác sĩ sẽ tiến hành tiêm thuốc kích trứngrụng (hCG).
Tuy nhiên, một số trường hợp phụ nữ có thể bị hội chứng quá kích thích buồng trứng do phản ứng thái quá với các loại thuốc kích thích buồng trứng. Tình trạng này khiến buồng trứng bị sưng phồng, kích cỡ có thể to hơn nhiều lần kích thước bình thường. Nếu gặp trường hợp này, bệnh nhân cần nhập viện theo dõi và có thể phải hủy liệu trình bơm tinh trùng vào tử cung.
Bước 2: Lấy tinh trùng và lọc rửa tinh trùng
Sau khoảng 24 đến 48 giờ sau khi tiêm hCG, bác sĩ sẽ tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung.
Vào ngày bơm, người chồng cần được tiến hành lấy tinh dịch cho vào lọ vô khuẩn. Người chồng có thể lấy tinh dịch tại nhà và bảo quản theo hướng dẫn (mang đến bệnh viện trong vòng 30 – 60 phút). Hoặc có thể đến bệnh viện lấy tinh dịch theo sự hướng dẫn cũng nhân viên y tế.
Sau khi thu thập, tinh dịch được chuyển đến phòng thí nghiệm để lọc rửa nhằm loại bỏ những tinh trùng chết, loại bỏ nguy cơ nhiễm trùng, lựa chọn tinh trùng tốt. Bác sĩ sẽ chọn lọc khoảng 0.5cc tinh trùng để làm IUI.
Tinh trùng đã chuẩn bị sẽ được giữ ấm, đảm bảo vô trùng và bơm vào buồng tử cung trong thời gian sớm nhất.
Bước 3: Bơm tinh trùng vào buồng tử cung
Sau khi tiêm hCG, có thể thực hiện bơm tinh trùng 1 lần hoặc 2 lần.
- Nếu bơm 1 lần, IUI sẽ được thực hiện khoảng 36 giờ sau tiêm hCG.
- Nếu bơm 2 lần, IUI được thực vào thời điểm 24 hoặc 48 giờ sau khi tiêm hCG.
Trước khi bơm tinh trùng, bác sĩ sẽ tiến hành vệ sinh và làm sạch cổ tử cổ tử cung. Sau đó, bác sĩ sẽ gắn catheter vào bơm tiêm 1ml, hút tinh trùng đã chuẩn bị vào catheter.
Khi vệ sinh âm đạo xong, catheter sẽ được đẩy thật nhẹ nhàng qua cổ tử cung, đưa vào buồng trứng. Bác sĩ sẽ sử dụng bơm tiêm, bơm từ từ lượng tinh trùng trong catheter vào trong buồng tử cung. Cuối cùng, rút catheter ra khỏi buồng tử cung.
Thời gian thực hiện thủ thuật chỉ mất khoảng 3 – 5 phút và không gây đau đớn. Sau khi thực hiện IUI, người vợ cần nằm nghỉ khoảng 15 phút là có thể về nhà. Những ngày sau đó có thể duy trì các hoạt động thường nhật như bình thường, tuy nhiên cần kiêng “quan hệ vợ chồng” 3 – 5 ngày.
Sau khi bơm tinh trùng, chị em có thể sẽ gặp phải một số triệu chứng như căng to bụng, tiểu ít… Hãy chú ý đến những dấu hiệu này, nếu các triệu chứng tiêu chảy, nôn ói… ngày càng nặng thêm thì nên quay trở lại gặp bác sĩ để được khám và tư vấn kỹ hơn.
Sau 2 tuần, chị em sẽ quay trở lại thử máu để biết kết quả. Nếu có thai bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm thai. Nếu không có thai, sẽ được hướng dẫn giao hợp tự nhiên, khoảng 2 – 3 tháng sau quay lại thực hiện chu kỳ bơm tinh trùng kế tiếp hoặc các phương pháp hỗ trợ sinh sản khác (nếu muốn).
Tỷ lệ thành công khi thực hiện IUI là bao nhiêu?
Các bác sĩ cho biết, tỷ lệ thành công của phương pháp IUI phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng tinh trùng và noãn.
Nếu tinh trùng đảm bảo chất lượng, áp dụng chu kỳ tự nhiên (tức là không sử dụng thuốc kích thích buồng trứng) thì tỷ lệ thành công chỉ 6%.
Trường hợp dùng thuốc kích thích nang noãn để có nhiều nang hơn trong 1 chu kỳ thì tỷ lệ thành công có thể đạt 26%. Tuy nhiên, kích thích để có nhiều nang noãn thì tỷ lệ mang đa thai cũng sẽ cao hơn. Nhìn chung, tỷ lệ thành công trung bình của phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung là 15 – 20%. Tỷ lệ đa thai là khoảng 23 – 30%.
Ngoài ra, tỷ lệ thành công của IUI còn phụ thuộc vào tuổi. Cụ thể, nếu người phụ nữ dưới 35 tuổi thì tỉ lệ thành công IUI ở mức 16%, nếu người phụ nữ trong khoảng từ 35 – 39 tuổi thì tỷ lệ thành công là 11%, nếu người phụ nữ trong khoảng từ 40 – 42 tuổi tỷ lệ thành công là 5%. Đến 43 – 44 tuổi tỷ lệ thành công chỉ còn 1% và tỷ lệ này sẽ về 0% ở người trên 44 tuổi.
Một số thông tin khác về phương pháp IUI
Tinh trùng sau khi lọc rửa có thể sống bao lâu?
Tinh trùng bình thường có thể sống trong ống sinh dục nữ và còn khả năng thụ tinh với trứng trong ít nhất từ 2 – 4 ngày.
Nên kiêng giao hợp bao lâu trước khi IUI?
Thời gian kiêng giao hợp tốt nhất là từ 3 – 5 ngày. Đây là thời gian tốt nhất về khả năng sống và di động của tinh trùng.
Sau khi IUI có cần phải nằm không và những ngày sau IUI có cần nghỉ ngơi không?
Sau khi IUI nên nằm nghỉ một thời gian ngắn, thường thì chỉ cần nằm nghỉ 15 phút sau IUI là đủ. Những ngày sau đó hầu như không cần phải nghỉ ngơi nhiều, trừ trường hợp bạn cảm thấy căng tức bụng hoặc cảm thấy khó chịu, trong những trường hợp này nên quay trở lại gặp bác sĩ để được khám và tư vấn kỹ hơn
Có cần kiêng giao hợp sau IUI không?
Theo nhiều nghiên cứu cho thấy có hay không giao hợp sau IUI cũng được vì không làm tăng tỷ lệ có thai.
Sau khi IUI tinh trùng có thể chảy ra ngoài không?
Tinh trùng đã được cô đặc ở 1 thể tích nhỏ để IUI (<0.5ml), khi đã được bơm vào buồng tử cung thường không chảy ngược ra ngoài. Tuy nhiên, đôi khi người bệnh có cảm giác ướt ở âm đạo sau khi IUI có thể là do dịch nhầy ở cổ tử cung bị chảy ra ngoài hoặc do nước muối sinh lý mà Bác sĩ đã dùng để lau rửa âm đạo và cổ tử cung trước khi thực hiện IUI.
Có chảy máu sau khi IUI không?
Hầu hết là không chảy máu sau IUI. Tuy nhiên ở một số phụ nữ có ra máu rất ít sau IUI là do quá trình thực hiện IUI, cổ tử cung bị tổn thương hoặc có 1 số trường hợp có tình trạng ra huyết nhẹ sau khi rụng trứng.
Có bao nhiêu nang noãn thì sẽ có tỉ lệ có thai cao nhất?
Để thực hiện phương pháp IUI thì thường số nang noãn lý tưởng để có tỉ lệ có thai cao nhất là từ 3 – 4 nang. Nếu số nang nhiều hơn nữa thì có thể tỉ lệ có thai sẽ cao hơn nhưng tỉ lệ đa thai cũng sẽ tăng theo.
Có nên IUI khi tinh trùng bình thường không?
Ở những cặp vợ chồng vô sinh không rõ nguyên nhân, tức là không có những bất thường về tinh dịch đồ nhưng sau một thời gian dài không ngừa thai mà vẫn không có thai thì cũng nên thực hiện IUI.
IUI bằng tinh trùng tươi không lọc rửa có được không?
Lọc rửa tinh trùng nhằm loại bỏ tinh dịch, loại bỏ phần lớn nguy cơ nhiễm trùng. Loại bỏ những tinh trùng chết, lựa chọn những tinh trùng tốt trong 1 thể tích nhỏ để IUI và để tránh nguy cơ sốc phản vệ xảy ra khi IUI nên tốt nhất nên lọc rửa tinh trùng trước khi IUI.
Làm thế nào để biết có thai sau IUI?
Nên thử máu hoặc thử nước tiểu sau khi thực hiện IUI 2 tuần xem có thai hay không. Nếu kết quả cho thấy là có thai, người bệnh sẽ được chỉ định siêu âm sau đó.
